قیمت هر فروند از بمب افکن B2 Spirit چقدر است؟ آمار و ارقام نجومی که باور نمیکنید!

قیمت بمب افکن B2 Spirit آمریکا چقدر است؟ این سوالیست که بعد از حمله آمریکا به پایگاه‌های هسته‌ای ایران، ذهن بسیاری از کاربران را مشغول به خود کرده. در ادامه می‌خواهیم در مورد قیمت هواپیما جنگنده بی 2 صحبت کرده و آن را با بودجه نظامی ایران نیز مقایسه کنیم.

اوایل تیرماه بود که در خلال جنگ ایران و اسرائیل، ایالات متحده آمریکا با ارسال بمب‌افکن‌های B2، برخی از سایت‌های هسته‌ای ایران از جمله فردو را بمباران کرد. B2 به عنوان یک هواپیمای پنهان‌کار، جزو پیشرفته‌‌ترین و گران‌قیمت‌ترین بمب‌افکن‌های جهان به حساب آماده و توانایی پرواز در ارتفاعات بسیار بالا را نیز دارد.

یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های مربوط به این هواپیما غول‌پیکر، توانایی بارگیری تا وزن 40 هزار پوند (حدود 18100 کیلوگرم) است؛ این میزان برای حمل کردن یک بمب سنگرشکن 14 تنی می‌تواند کاملا کافی باشد.

اما آیا می‌دانید قیمت هواپیما بی 2 چقدر است؟

قیمت بمب افکن B2 Spirit : چیزی در حدود 2 میلیارد دلار!

به نقل از Slash Gear، از زمان آغاز مشارکت با نورثروپ گرامن تا امروز، هزینه‌ی توسعه و نگهداری هر فروند بمب‌افکن رادارگریز B-2 Spirit به شکلی شگفت‌انگیز افزایش یافته است.

برآوردهای اولیه در سال ۱۹۹۸ نشان می‌داد که قیمت هر فروند این هواپیمای چندوظیفه‌ای سنگین، در دلار ثابت آن دوره، به 1.5 میلیارد دلار می‌رسد.

اما اکنون، در سال ۲۰۲۵، تنها مالکیت و نگهداری هر یک از این هواپیماها هزینه‌ای بیش از دو میلیارد دلار به همراه دارد. این ارقام نجومی در مورد قیمت بمب افکن B2 Spirit آمریکا همواره محل بحث بوده‌اند: آیا سرمایه‌گذاری روی پروژه‌ای چنین گران‌قیمت، در برابر قابلیت‌های فنی بروز و برجسته‌ی B2 Spirit توجیه‌پذیر است؟

در نگاه نخست، لیست امکانات فنی B2 Spirit چنان چشمگیر است که به راحتی می‌توان از آن به عنوان الماسی بی‌همتا در میان بمب‌افکن‌های سنگین یاد کرد.

این هواپیما را «یکی از زنده‌ماندنی‌ترین جنگ‌افزارهای هوایی جهان» می‌شمارند و اجازه حمل تسلیحات هسته‌ای را نیز دارد؛ توانایی نفوذ به اعماق دفاع‌های سامانه‌ای پیشرفته و تخریب اهداف استحکامی، از جمله دستاوردهای برجسته‌ی فناوری پنهان‌کاری آن است. خودِ تکنیک‌های پنهان‌کاری B2 به قدری سری هستند که ساختار آئرودینامیک خاص و پوشش سطحی منحصر به فردش در طبقات محرمانه نگهداری می‌شوند. افزون بر این، با شعاع پروازی اولیه‌ی نزدیک به ۶۰۰۰ مایل دریایی (معادل بیش از ۱۱ هزار کیلومتر) بدون سوخت‌گیری، این بمب‌افکن برای مأموریت‌های دوربرد ایده‌آل به شمار می‌آید.

چه چیزی این هواپیما را منحصربه‌فرد می‌کند؟

در کنار صحبت در مورد قیمت B2 اسپریت، بد نیست نگاهی هم به ویژگی‌های بسیار خاص این هواپیما غول‌پیکر داشته باشیم.

به صورت خلاصه، ترکیب سه ویژگی حمله با مهمات سنگین، قابلیت پنهان‌کاری و برد پروازی طولانی در یک پلتفرم، B2 را از هر رقیبی متمایز می‌سازد.

در جریان عملیات متفقین در سال ۱۹۹۹، دو فروند هواپیمای B2 به مدت بیش از ۳۱ ساعت مداوم در آسمان بودند؛ از پایگاه میسوری در ایالات متحده برخاستند، مستقیماً به بل‌گراد رسیدند و پس از بمباران اهداف، بدون فرود مجدد به خانه بازگشتند. نتایج این مداخله چشمگیر بود: تنها کمتر از یک درصد کل پروازها به این دو بمب‌افکن اختصاص داشت، اما سی‌و‌سه درصد اهداف مهم را در هشت هفته نخست نابود کردند.

در سال ۲۰۰۱، رکورد طولانی‌ترین مأموریت رزمی هوایی تاریخ – ۴۴ ساعت پرواز مداوم – به نام B2 Spirit ثبت شد و بعدها یک مأموریت ۷۰ ساعته با تنها یک توقف ۴۵ دقیقه‌ای برای سرویس و تعمیرات جزئی انجام گرفت؛ توقفی که حتی در آن نیز چهار موتور توربوفن GE F118-GE-100 قطع نشدند.

این موارد و ویژگی‌های فنی بسیار پیشرفته آن، طبیعتا تاثیر بسیار زیادی روی بالا رفتن قیمت هواپیما B2 آمریکا می‌گذارند.

از منظر عملکرد پروازی هم B2 دست‌کمی از معجزه ندارد: سرعتی نزدیک به مرز زیرصوت بالا، توان پرواز تا ارتفاع ۵۰ هزار پایی و امکان رسیدن به هر نقطه‌ای از جهان با یک بار سوخت‌گیری هوایی—درحالی‌که بار مفید نزدیک به ۲۰ تن را حمل می‌کند. اما آنچه واقعاً تبدیلش به یک جنگ‌افزار مرگبار می‌کند، پنهان‌بودگی سطحی است: طراحی ویژه بدنه، پوشش‌های خاص سطحی و تقلیل امواج زیرقرمز، صدا، امواج الکترومغناطیسی، نور و رادار، همگی دست به دست هم داده‌اند تا ردیابی آن تقریباً غیرممکن شود.

هرچند، در گذشته، ویدیوی از پدافند جمهوری اسلامی ایران منتشر شده بود که توانسته بود این جنگنده را شناسایی و اصطلاحا روی آن لاک کند!

هزینه بالای تولید = هزینه بالای نگهداری

هزینه‌های سنگین و دشواری‌های عملیاتی، منظر دیگری از واقعیت را پیش چشم می‌گذارند.

گزارش دفتر کل امور عمومی ایالات متحده آمریکا در مورد قیمت بمب افکن B2 Spirit نشان می‌دهد که امروزه هزینه تولید و نگهداری هر فروند از این هواپیما پنهان‌کار تا مرز 2.131 میلیارد دلار بالا رفته است!

به حدی برآوردها سنگین بودند که دولت صرفاً ۲۰ فروند از ۱۳۲ فروند برنامه‌ریزی‌شده را سفارش داد و در نهایت با یک فروند آزمایشی ارتقا یافته، شمار کل هواپیماها را به ۲۱ رساند؛ این در حالی بود که رقم نهایی بالغ بر ۴۴ میلیارد دلار شد.

پس از هر پرواز نیز مراقبت‌های چشمگیر و هزینه‌بری لازم است تا از حفظ قابلیت استیلث مطمئن شوند. گزارش مذکور یادآور می‌شود که حساسیت قطعات کم‌مشاهده به رطوبت و تغییرات اقلیمی، نیاز به محیط‌های کنترل‌شده برای بازسازی پوشش‌ها و مواد خاص، و حتی الزام به پناهگاه‌های دائمی یا موقت با تنظیم دما و رطوبت، هزینه‌های سرویس‌دهی را بیشتر می‌کند. برخی مواد تودرتو به اندازه‌ی انتظار دوام نمی‌آورند و پس از هر مأموریت، تقریباً ۱۲۴ ساعت کار انسانی لازم است تا بخش‌های پنهان‌سازی دوباره آماده به کار شوند.

مقایسه قیمت جنگنده B2 Spirit آمریکا با بودجه نظامی ایران

اگر می‌خواهید درک درست‌تری از قیمت بمب افکن B2 Spirit داشته باشید، بهتر است هزینه تولید آن را با بودجه نظامی ایران در سال گذشته مقایسه کنیم.

هزینه نگهداری و قیمت هواپیما بی 2 به حدود 2 میلیارد دلار می‌رسد، در حالی که بودجه نظامی ایران برای سال 2024، حدود 8 میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ یعنی چیزی معادل با 4 فروند از این هواپیما. بودجه نظامی ایران در سال 2023 نیز کمی بیشتر از 10 میلیارد دلار بوده که در آن صورت می‌توان آن را معادل 5 فروند در نظر گرفت!!!